Agriculture Update : गावाकडं उन्हाचा चटका चांगलाच बसायला लागलाय. आकाशातून जणू अंगावर आगच ओतली जातेय. सगळीकडे रखरखाट आहे, आणि शेत उघडं-नांगडं पडलेलं दिसतंय. पण अशा कडक उन्हात एक गोष्ट गप्प बसत नाही ती म्हणजे आपली नांगरणी. शेतकऱ्यानो, वर्षानुवर्षं चालत आलेली ही पारंपरिक पद्धत काही केवळ रीतसर करण्यासाठी नाही, ही आहे भविष्यकाळाची बीजं रोवण्याची खरी तयारी.Agriculture Update
“नांगरणी म्हणजे काय रे, एवढा वेळ का घालवायचा त्यात?”
असा प्रश्न आता नव्या पिढीच्या डोक्यात येतो. पण जरा थांबा. जूनच्या सुरुवातीला जर शेतात जाऊन कुणी ट्रॅक्टर चालवताना पाहिलं, तर हे समजून घ्या – तो माणूस भविष्यकाळ घडवत असतो. नुसती माती फोडत नसतो, तर त्याच्या लेकरांची भाकर सुरक्षित करत असतो.
उन्हात नांगरणी केली, की शेताच्या वरच्या थरात असलेली कडक, घट्ट जमीन फाटते. आतली थोडी नरम माती वर येते. जमिनीला श्वास घेता येतो, ती जिवंत होते. आणि खरीप पिकांसाठी जशी हवी तशी सजीव जमीन तयार होते.
“कष्ट घेऊन फायदाच काय?” पण एकदा ऐका…
१) माती मऊ होते, जिवंत होते
नांगरल्यावर ऑक्सिजनचा फेरफटका मुळांपर्यंत होतो. यामुळे मुळं मजबूत होतात, रोपं तग धरतात.
२) खतं कमी लागतात
जुनी पिकं, गवत, तण सगळं मातीखाली मिसळून कुजतं, सेंद्रिय खत तयार होतं. मग बाहेरून रासायनिक खतं घालायची गरजच कमी होते.
३) पाणी टिकून राहतं
नांगरलेली माती पावसाचं पाणी पिऊन घेते आणि बऱ्याच दिवसांपर्यंत ओलावा टिकवते.
४) तण व कीटकांची गचका
माती उलथल्यावर अळ्या, अंडी, तण सगळ्यांचा घास घाटतो. निसर्गच आपली मदत करतो.
नव्या तंत्रज्ञानासोबत जुनी शहाणीवही गरजेची
आता ड्रिप, ड्रोन, सेन्सर अशा गोष्टी शेतीत आल्या. चांगल्या आहेत. पण त्यात पारंपरिक गोष्टी विसरून चालणार नाही. “फक्त खतं टाकून पीक घेता येईल” असा समज किती घातक आहे हे लक्षात घेतलं पाहिजे.
आपल्या आजोबांनी सांगितलेलं ‘मातीची काळजी घ्या, ती तुमचं घर आहे’ हे आजही तंतोतंत खरं आहे.
खरीपाचा हंगाम जमिनीपासूनच उगम घेतो
भात असो, मका असो, तूर असो ही सगळी पिकं पावसाच्या भरवशावर वाढतात, पण माती तयार नसेल, तर पाऊसही उपयोगाचा ठरत नाही. नांगरणी म्हणजे खरीप हंगामाचं पहिलं पाऊल. आणि हे पाऊल योग्य उचललं, तर पुढचं सगळं सुलभ होतं.
“जमिनीवर घाम गाळलात, तरच घरात भाकर येईल”
असं आपल्या बापजाद्यांनी सांगितलंय. आज उन्हात एखादा ट्रॅक्टर रणरणत्या शेतात फिरताना दिसला, तर समजून घ्या तो शेतकरी मेहनतीचा बीजांकूर पेरतोय. त्या नांगरलेल्या मातीत भविष्यातलं अन्न दडलेलं आहे.
शेती ही फक्त एक धंदा नाही, ती आपली ओळख आहे. ती नांगरणी म्हणजे जमिनीशी नव्याने केलेली ओळख आहे. म्हणून शेतकऱ्यानो, पावसाआधीच नांगरणी करा मातीही ओळखेल की, “माझा माणूस परत आलाय!”
हे पण वाचा | Reshim Sheti : रेशीम शेती मुळे शेतकऱ्यांना मिळतेय चांगले उत्पन्न